ParkinsonNet zoekt de verbinding met de AWBZ

De gedachte achter ParkinsonNet, het netwerk van
zorgprofessionals voor mensen met de ziekte van Parkinson, is komen
tot een geïntegreerd zorgaanbod voor deze mensen. Tot nu toe blijft
het aanbod beperkt tot de zorg die onder de Zorgverzekeringswet
(Zvw) valt. Een traject met In voor zorg! gaat hierin verandering
brengen: ParkinsonNet zoekt de verbinding met de Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).

Als er nu één zorgaanbieder is die de cliëntfocus als het
uitgangspunt van al haar activiteiten hanteert, dan is het wel
ParkinsonNet. De manier waarop neuroloog Bas Bloem (medisch
directeur van ParkinsonNet) dit demonstreerde tijdens TEDx Maastricht  maakt dit ondubbelzinnig
duidelijk. Zorgaanbieders die een aanvraag doen voor een In voor
zorg-traject, doen dit vaak omdat ze in de loop der jaren
terechtgekomen zijn in een situatie waarin die cliëntfocus – door
fusies, beleidsbeslissingen en overheidsbeleid – een beetje uit het
oog is verloren. Waarom heeft ook ParkinsonNet dan toch een –
inmiddels gehonoreerde – aanvraag voor een In voor zorg-traject gedaan? ‘Omdat onze
cliëntfocus zich tot nu toe helemaal beperkt heeft tot de
Zorgverzekeringswet, de 1e en 2e lijn dus’, zegt directeur Marten
Munneke. ‘De AWBZ, de langdurige zorg, is helemaal buiten
beschouwing gebleven.’

Integrale zorg

Dat de AWBZ onderbelicht is gebleven, heeft te maken met de
manier waarop ParkinsonNet is opgezet. De gedachte integrale zorg
te bieden aan mensen met Parkinson, kreeg in eerste aanleg vorm
door contact te zoeken met fysiotherapeuten, een beroepsgroep die
voor deze patiënten heel belangrijk is. ‘We hebben gewoon de Gouden
Gids gepakt, gebeld en gevraagd: heb je interesse en mogen we je
opleiden’, vertelt Bloem. ‘Hun bereidheid om mee te werken was heel
groot. De stip aan de horizon was weliswaar integrale zorg, maar je
moet ergens beginnen. We zagen dat veel van de patiënten niet de
zorg kregen die ze nodig hadden en daar wilden we wat aan
doen.’

Olievlek

Munneke en Bloem baseerden hun idee voor ParkinsonNet op het
uitgangspunt dat in de behandeling van mensen met Parkinson zowel
de expertise van de betrokken professionals als de samenwerking
tussen hen tekortschoten. Hoewel ze in eerste instantie de
verbinding zochten met de fysiotherapeuten in de omgeving van hun
eigen werkplek, het UMC St Radboud in Nijmegen, spreidde het
netwerk zich al snel als een olievlek over heel Nederland uit. Ook
de andere zorgverleners haakten snel aan. Inmiddels is sprake van
een landelijk ParkinsonNet-netwerk met 66 regio’s en meer dan 2.000
hulpverleners. Munneke: ‘Door hun focus op patiënten met de ziekte
van Parkinson hebben ze meer kennis gekregen over de behandeling
van patiënten met dit ziektebeeld en zien ze ook meer van deze
mensen. Deze gerichte behandeling draagt ertoe bij dat deze
patiënten minder vaak naar het ziekenhuis hoeven te komen omdat hun
ziekteverschijnselen beter onder controle te houden zijn.’

Gerichte kennis

Een mooi succes. Maar wat niet lukte, was de knip omzeilen die
nu eenmaal bestaat tussen de Zvw en de AWBZ. De AWBZ-patiënten met
Parkinson bleven dus buiten het netwerk. ‘We hadden ook geen beeld
van de situatie van deze mensen’, erkent Bloem. ‘We hebben daarom
eerst onderzoek laten doen naar hoe mensen met Parkinson in
verpleeghuizen ervoor staan. Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door
de Parkinson Vereniging en het Prinses Beatrix Fonds en we hebben
het uitgevoerd in samenwerking met het UMC Groningen en het Atrium
Medisch Centrum in Heerlen. De uitkomst was dat de Parkinsonzorg in
deze zorginstellingen onder de maat was. De diagnose werd vaak niet
of onterecht gesteld en als sprake is van medicatie, troffen we
nogal eens aan dat werd overgedoseerd of dat de medicatie niet aan
de situatie wordt aangepast. Begrijp mij goed: ik maak de
professionals in de verpleeghuizen geen enkel verwijt, er was
gewoon onvoldoende gerichte kennis. Omdat wij niets leuker vinden
dan synergie creëren en komen tot verbetering van de kwaliteit van
zorg, vormde de uitkomst van het onderzoek het startschot voor het
VIP-project: Verpleeghuizen op weg naar Integrale
Parkinsonzorg.’

Verbinding creëren

Misschien had ParkinsonNet zelf activiteiten kunnen ontplooien
voor kennisontwikkeling in de AWBZ-zorg. ‘maar wij geloven enorm in
partnerships’, zegt Bloem. ‘En het zou bovendien aanmatigend van
ons zijn om ervan uit te gaan dat we zelf kennis hebben van alle
domeinen in het zorgveld. Die hebben we simpelweg niet, en juist
daarom hebben weIn voor zorg!benaderd.’ Munneke vult aan: ‘Ze komen
met slimme ideeën. Bijvoorbeeld het voorstel experts uit de 1e lijn
en neurologen in te zetten voor gerichte begeleiding in de
verpleeghuizen op het gebied van Parkinson. Omgekeerd kan het
verpleeghuis ook de eerste lijn helpen, bijvoorbeeld met dagopvang
of met expertise op het gebied van mensen thuis verplegen in de
laatste levensfase. Zo creëer je verbinding en zorg je er mogelijk
voor dat beleidmakers op termijn gaan zien dat het meerwaarde heeft
de schotten tussen Zvw en AWBZ voor deze zorg te laten wegvallen.
Het is zinvoller professionals te laten samenwerken dan hen met
elkaar te laten concurreren omwille van de patiënt. Nederland telt
nu 50.000 mensen met ziekte van Parkinson en dat zullen er in 2020,
2 keer zoveel zijn. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met
krapte in het aanbod op de arbeidsmarkt. We móeten de zorg dus
slimmer organiseren.’

Het tij mee

En daarvoor heeft ParkinsonNet ook het tij mee. De support
vanuit politiek en zorgverzekeraars is groot. Diverse
zorgverzekeraars zijn bereid projecten financieel mogelijk te maken
en Zorgverzekeraars Nederland is graag bereid ParkinsonNet te
helpen met kennis, bijvoorbeeld op basis van de kwaliteitsgegevens
die in de Vektis-databank beschikbaar zijn. Bloem: ‘Samenwerken
verbetert de kwaliteit van zorg en verlaagt de kosten. En dat is
ook precies wat de overheid en de zorgverzekeraars van
zorgaanbieders verwachten. Onderzoek van KPMG heeft aangetoond dat
in regio’s waar ParkinsonNet actief is, de zorgkwaliteit voor
mensen met Parkinson beter is en de kosten lager zijn. In lijn
hiermee gaan wij dan ook steeds hogere eisen stellen aan de
professionals die zich aan ParkinsonNet willen verbinden. Wat dat
betreft blijft marktwerking dus mogelijk: je zult als professional
echt je meerwaarde op het gebied van Parkinsonzorg moeten aantonen
wil de zorgverzekeraar je daarvoor contracteren.’

Leren van elkaar

De eerste oriënterende gesprekken in verpleeghuizen laten een
grote interesse zien in kennisontwikkeling op het gebied van de
ziekte van Parkinson. ‘Wij leren hier zelf ook van’, zegt Bloem.
‘Ik had ooit het idee dat 3 of 4 in Parkinson gespecialiseerde
verpleeghuizen in Nederland zou volstaan. Maar het onderzoek dat
Nico Weerkamp in het kader van het VIP-project verrichtte, toonde
aan dat voor dit idee helemaal geen draagvlak bestaat onder
patiënten en hun familieleden. Ik sta dan ook graag open voor
ideeën die uit het veld komen.In voor zorg!kent dat deel van het
veld en weet hoe daar transities tot stand komen.’

Dynamiek behouden

Munneke sluit niet uit dat het ParkinsonNet coördinatiecentrum
hierdoor zal veranderen. ‘Het coördinatiecentrum ondersteunt de
zorgverleners en instellingen die aangesloten zijn bij ParkinsonNet
met 3 teams: “Backoffice”, “Inhoudelijke expertise” en “Onderzoek
en innovatie”, legt hij uit. ‘Alle 3 de teams zullen groeien door
de activiteiten die we nu in het kader van AWBZ-zorg gaan
ontwikkelen’, zegt hij. ‘De Backoffice zal iets groeien voor
AWBZ-ondersteuning. De afdeling Inhoudelijke expertise krijgt er
werk bij op het gebied van verpleeghuiszorg en thuiszorg. En de
afdeling Onderzoek en innovatie zal zich ook op de AWBZ gaan
richten. Maar de kern – integrale zorg bieden aan mensen met de
ziekte van Parkinson – wordt alleen maar versterkt. We zijn en
blijven gericht op het creëren van verbinding. En we beseffen heel
goed dat we niet alle kennis zelf in huis hebben.’ Die is in het
veld volop aanwezig, vult Bloem aan. ‘En daarom willen we
stimuleren dat iedereen maximaal van elkaar leert. Ik ben ervan
overtuigd dat wij als neurologen bijvoorbeeld veel kunnen leren van
de specialisten Ouderengeneeskunde, en omgekeerd. We zijn ervan
overtuigd dat we met dit project iets in gang gezet hebben dat ook
na de projectperiode zelf zijn eigen dynamiek zal behouden.’

         

Interview door Frank van Wijck.